HKV Achilles - Meer dan een club

hoofdartikel

Zoals een aantal van jullie wellicht weten, werk ik al dertien jaar met veel plezier en passie bij de Parnassia Groep, de grootste GGZ instelling van Nederland. Hier ben ik betrokken bij veel zorginhoudelijke zaken, innovatie en vooral bij veel veranderingsprocessen. Onlangs was ik uitgenodigd bij een Summerschool over Redesigning Psychiatry, waarbij ook Tegenlicht kwam filmen (op 3 november te zien bij de VPRO), hierover zometeen meer.

Er werd gevraagd om na te denken over het moment dat je wist dat je in de psychiatrie wilde werken en wat hierbij je missie is. Ik kan mij dit moment nog heel goed herinneren. Als zesjarig meisje vroeg mijn moeder mij wat ik later wilde worden. Mijn antwoord was toen: mensen helpen, door met ze te praten. Later werd psycholoog het antwoord en nu nog kan ik dat in elk klassenboekje, dagboek en fotojaarboek teruglezen. Die droom heeft zich vanaf dat zesjarige meisje voortgezet tot de daadwerkelijke verwezenlijking ervan.

Zoals in ieder leven zijn er transities en life events, waarin ontwikkeling onder druk komt te staan en de toekomst wat minder voorspelbaar lijkt. Zo gingen mijn ouders scheiden toen ik vijftien was en kwam ik op zeer jonge leeftijd voor de zorg van een zieke moeder te staan. Hierover zo meer, nu terug naar Redesigning Psychiatry.

Redesigning Psychiatry is een project dat al sinds 2015 loopt, waarin ontwerpers en filosofen samen met een aantal innovatieve organisaties een gewenst toekomstbeeld van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) voor 2030 ontwikkelen. Het is ontstaan vanuit de overtuiging dat de geestelijke gezondheidszorg in Nederland toe is aan radicale vernieuwing waarbij menselijke waarden voorop staan. De GGZ staat voor economische en demografische uitdagingen, terwijl tegelijkertijd de onderliggende paradigma’s betreffende diagnosestelling en behandeling ter discussie worden gesteld. Dit biedt de kans om de GGZ fundamenteel te herzien. Voor velen is het echter lastig om voorbij de huidige kenmerken en grenzen van het systeem te denken.
Dit is nu juist de kracht van de ontwerper. Door te anticiperen op de toekomst, in plaats van te focussen op de problemen van vandaag, kunnen zij laten zien hoe het ánders kan. Versterkt door filosofen en in nauwe betrokkenheid met het veld, waarborgt Redesigning Psychiatry de verankering van deze visie in waarden en in de praktijk.

Tijdens de eerste dag leerden we van Matthijs van Dijk en Nienke Tromp, beide professoren aan de TU Delft, wat design thinking is en hoe we dit binnen ons domein kunnen toepassen. We kregen een spoedcursus Redesigning Psychiatry en zagen vooral een kernteam dat zo enorm gepassioneerd is om het bestaande zorglandschap drastisch te veranderen, met het oog op de langere termijn, zodat dit zorgvuldig gebeurd en kan verduurzamen. Verandering kost tijd en zeker binnen een rigide systeem als dat van de GGZ.

De energie tijdens deze Summerschool stroomde rijkelijk en het was enorm inspirerend, wat vermoedelijk kwam door de verbondenheid die je over de GGZ grenzen van het eigen zorgbedrijf voelde. Ieder zat er met een eigen doel, maar de gemeenschappelijke deler was de verbetering van de zorg voor ons en onze kinderen. Het mooie is dat één van de pijlers preventie is en het eigenlijk een GGZ-overstijgend project is, dat misschien wel Redesigning Society zou moeten heten.

Bovenstaande brengt me terug naar mijn eigen socialisatie, waar Achilles een zeer belangrijke rol in heeft gespeeld. Tijdens lastige periodes in mijn leven waren Achilles en veel Achillianen het vangnet dat ik nodig had. Trainingen zorgden voor houvast en structuur en de Achillianen voor afleiding, een knuffel of een luisterend oor. Niet voor niets zijn hier de mooiste vriendschappen ontstaan, waarvoor ik nog elke dag zeer dankbaar ben.

Het is voor ons zo vanzelfsprekend om ergens bij te horen, dat het in sommige gevallen een blinde vlek wordt om de kracht hiervan te zien. Tijdens het begeleiden van cliënten besef ik mij vaak dat ik een heel gezegend mens ben, dat mijn ouders mij op korfbal hebben gezet en dat dit helemaal niet vanzelfsprekend is. Veel cliënten missen een vangnet op het gebied van familie en het sociale. Ik durf zelfs te zeggen dat dit mij op bepaalde momenten heeft gered. Het is een dun lijntje tussen gezond en ongezond, constructief en destructief en tussen goed en fout. In de snel veranderende wereld waarin we nu leven liggen de risico’s op de loer.

Zo willen we binnen het gedachtegoed van Redesigning Psychiatry ook kijken naar wat we zo vroeg mogelijk kunnen inzetten om bijvoorbeeld om te gaan met de druk van ‘de volmaakte mens’. Onszelf verbeteren past binnen een trend die door de hele geschiedenis te zien is. We willen harder lopen, beter zien, mooier zijn, slimmer worden en gezonder leven. Wat verbeteren we en wat aanvaarden we? En wat zijn de maatschappelijke gevolgen als perfectie de norm wordt en imperfectie een keuze? Deze vragen behoeven aandacht en zullen al zo vroeg als mogelijk bespreekbaar gemaakt moeten worden met kind en jeugd. Hierdoor pleiten wij bijvoorbeeld voor mentale gymnastiek op de basisscholen, wat net zo vanzelfsprekend moet worden als lichamelijke gymnastiek. Hier is aandacht voor het ontwikkelen van vermogens. Het is oké om te zijn wie je bent is hierbij het uitgangspunt.

Dat is precies voor mij de kracht van Achilles en de reden dat voor mij het sociale altijd boven het sportieve heeft gestaan: hier mag je zijn. Wanneer we ons bewuster zijn van deze kracht, zie je misschien sneller dat je teamgenootje worstelt met gepest worden of de scheiding van zijn ouders. Zien we beter dat iemand niet op de training komt, niet omdat hij geen zin heeft, maar slecht in zijn vel zit. Ik had gelukkig een aantal trainers en mensen om mij heen die hier doorheen keken of de energie erin staken om mij ernaar te vragen en mij weer mee te krijgen. Ik gun iedereen zo’n Achilles, want zoals ik eerder al zei: op bepaalde momenten heeft het mij gered van een heel ander pad dat ik had kunnen bewandelen richting een veel ongezonder leven. Achilles is inderdaad meer dan alleen een club!!!

Marianne Kasten

Datum	24-09-2019 10:09
Tags	Hoofdartikel